door Leonie Nuijen | jan 19, 2023 | Het rouwproces na babyverlies
Ben je tijdens je zwangerschap of vlak na de bevalling je kindje verloren?
Vliegen je emoties alle kanten op? En krijg je er geen grip op? Voel je je schuldig omdat jouw lijf het liet afweten? Jij je kindje niet kon beschermen? Voel je je schuldig omdat je jaloers bent op moeders met een baby?
Heb je het gevoel dat niemand je echt begrijpt en dat je er helemaal alleen voor staat? Wat een intens verdriet. En zoveel pijn…
Iedereen vertelt je dat je er niks aan kon doen. Maar zo voelt het niet voor jou.
Men probeert je op te beuren. Je op positieve gedachte te brengen. Hoop te bieden. Maar wat valt er mooi te maken aan dit verlies…?
Het enige wat jij wilt is je kind terug. En dat gaat nooit gebeuren.
En je vraagt je af: Kan ik ooit weer gelukkig zijn?
Je probeert het echt. Je zoekt afleiding en hulp. Maar je komt niet verder. Want begrijpt die ander wel echt wat er door jou heen gaat? En hoe kun je nu genieten als je zo’n groot en onmenselijk verlies hebt meegemaakt.
Er ging een streep door je toekomstbeeld. Van een roze wolk naar gitzwart. Terwijl iedereens leven doorgaat staat jouw leven stil.
Ik weet hoe het voelt. En weet hoe het is. Als moeder van twee. overleden baby’s. Het verlies van mijn kinderen was de ergste pijn die ik ooit heb gevoeld. En ik had geen flauw idee hoe ik dit intense verdriet te boven moest komen. Ik dacht dat ik nooit meer gelukkig kon zijn.
Het tegendeel is waar. Het is mij gelukt om het verdriet om te zetten in kracht en inspiratie. En het intense gevoel van leegte is gevuld met liefde en trots. Ik kan voluit zeggen dat ik (weer) gelukkig ben.
En dat gun ik iedere ouder. Ook jou
Ik deel met jou de belangrijkste lessen die ik tijdens mijn rouwproces leerde. Zodat je weet wat je kunt doen wanneer je leven zo’n dramatische wending maakt. En wat je kunt doen om er niet aan onderdoor te gaan. En hoe dit intense verlies jou ook iets kan brengen.
Neem hier vrijblijvend contact met mij op. Dan plannen we een afspraak
Je staat er niet alleen voor.
Lieve groet, Leonie
door Leonie Nuijen | jan 9, 2023 | Babyverlies en de omgeving, Het rouwproces na babyverlies
Graag vraag ik aandacht voor het verdriet van opa’s en oma’s om het verlies van hun kleinkind
Hun verdriet wordt bijna niet erkend Terwijl ze dubbel verdriet hebben. Verdriet om het verlies van hun kleinkind. En verdriet om hun kind dat zoveel pijn moet lijden. En ze kunnen er niets aan doen
Hoe machteloos moeten zij zich wel niet voelen?
Hoeveel pijn moet het wel niet doen als je je kind niet kan behoeden voor pijn en verdriet
Als ouder wil je je kind ten alle tijden behoeden voor pijn en verdriet. En als er sprake is van pijn en/ of verdriet dan wil je niets liever dan de pijn overnemen en een oplossing zoeken
Maar hoe doe je dat als er geen oplossing is?
Hoe doe je dat als je de pijn niet kan wegnemen?
Het voelt als ongepast om je verdriet te uiten want voor de ouders is het, het ergst…
Opa’s en oma’s gaan vaak voorbij aan hun eigen verdriet. Laten hun verdriet onbesproken. Voelt als niet gepast. Want het is immers voor de ouders het ergste. Toch?
Het antwoord is nee. Ook opa’s en oma’s hadden een toekomstdroom met hun kleinkind. Hadden een idee over de rol die zij in het leven van de baby zouden spelen. En die droom is, net als bij de ouders, in één keer weggevaagd.
Net als de ouders moeten zij leven met het gemis. Moeten zij leven met de leegte die hun kleinkind achterliet. En net als de ouders moeten zij op zoek naar manieren om het verdriet en verlies te overleven.
‘Boekentip’
In mijn boek Je bent je kindje verloren… hoe nu verder, deel ik tips hoe je als opa of oma het verlies van je kleinkind betekenis en een plek in je leven kunt geven. Mijn boek koop je hier of via de plaatselijke boekhandel.
Mocht je echter behoefte aan 1 op 1 coaching, neem dan hier vrijblijvend contact met mij op.
Weet dat je het niet alleen hoeft te doen.
PS Om het verlies van grootouders meer bespreekbaar te maken maar bovenal om hen nog meer te kunnen helpen bij hun rouwproces, ben ik op zoek naar grootouders die hun verhaal met mij willen delen. Zodat het boek naast tips ook verhalen van ervaringsdeskundigen bevat.
Neem contact met mij op via 06 10 87 86 36 of mail naar info@dunamiscoaching.nl als je je verhaal met mij wilt delen.
door Leonie Nuijen | dec 31, 2022 | Feestdagen, Het rouwproces na babyverlies
Gisteren werd de TOP2000 (bijna) traditie getrouw afgesloten met Bohemian Rhapsody van Queen
Traditiegetrouw luister ik naar de Lijst der lijsten en vul ik ook mijn lijstje in. Dit jaar geen bezoek aan het TOP2000 café. Het kwam niet uit. Sinds kort hebben wij een puppy en ze kan nog niet lang alleen.
‘Een bron van troost’
Echter toen ik de beelden op de tv zag, bekroop mij een gevoel van melancholie.
De TOP2000 is voor mij een bron van troost geweest na het overlijden van onze kindjes.
Het was de opmaat voor een nieuw jaar. Het eind was in zicht van het jaar dat ik zo graag wilde verlaten. Het jaar dat ik zo graag achter mij wilde laten. Het jaar dat ik zo graag wilde vergeten.
‘Het begin van een traditie’
Met nieuwe hoop het volgende jaar in. Een traditie was geboren. Een traditie die mij eerst hielp in mijn verdriet. Maar later juist de motor tot vreugde was.
En nu… konden we eindelijk na de corona maatregelen weer ouderwets naar het café… gingen we niet vanwege een weloverwogen besluit.
‘Hoe het verbreken van een traditie, pijn doet’
En hoewel de beslissing juist was, merkte bij mijzelf hoe moeilijk ik het ermee had. Alsof ik mijn sterrenkindjes niet de aandacht heb gegeven die ze verdienen.
Het maakte mij verdrietig. Voelde weer die pijn, verdriet en eenzaamheid die ik voelde na hun overlijden. Die pijn en verdriet die door de TOP2000 en vooral het in het TOP2000 café zijn, verlicht werd. Na zoveel jaar was daar weer even die pijn en het verdriet. Gewoon omdat ik een traditie en ritueel achterwege liet…
‘Mijn plannen voor komend jaar’
Mijn goede voornemen voor 2023? net als in 2023 bewust stilstaan bij de lichtpuntjes in het leven EN een bezoek aan het TOP2000 café.
Ik wens jullie allen een mooi en bovenal voorspoedig 2023
Lieve groet, Leonie
door Leonie Nuijen | dec 12, 2022 | Babyverlies en de omgeving, Het rouwproces na babyverlies
Mensen die mij al een tijd volgen, weten dat ik twee kinderen heb verloren en dat ik mijn werk heb gemaakt om ouders (en hun naasten) te begeleiden bij het overleven van het verdriet en het herpakken van hun leven.
Met mijn blogs en met mijn boek: Je bent je kindje verloren… hoe nu verder? beschrijf ik hoe verdrietig, pijnlijk en eenzaam het proces is om het verlies te verweven in je leven en het verdriet en de pijn te overleven. Maar beschrijf ik ook hoe je het verlies kunt verweven in je leven. En je jezelf toe kunt staan weer gelukkig te zijn.
Als coach help ik ouders in te zien dat er een (gelukkig) leven is na de dood van hun kind en begeleid ik hen in het (weer) omarmen van het leven.
‘Babyverlies komt steeds meer uit de taboesfeer’
Er komt steeds meer begrip voor het verlies van een kind in de (prille) zwangerschap of vlak na de geboorte. Gelukkig. Want dat maakt het rouwproces en de rouwreis een stuk minder eenzaam, minder moeizaam.
‘Onze dochter werd met 19 weken geboren. Onze zoon met 23 weken en 6 dagen’
Ik krijg vaak de vraag met hoeveel weken onze kinderen overleden. Als ik dan antwoord dat mijn dochter met 19 weken is overleden en mijn zoon met net geen 24 weken en dat hij daarom in mijn armen is overleden dan is het antwoord bijna altijd. Ben je niet boos dat ze geen uitzondering maakte? Wat maken die paar dagen nu uit?
Heel lang was ik het met hen eens. En heel lang ben ik ook boos geweest. Mijn zoon had het gewicht en de lengte van een baby van 26 weken.. Officieel was hij 23 weken en 6 dagen. En dus onder de grens om in een couveuse te mogen.
‘Wat had ik aan die goed bedoelde opbeurende opmerking? Ze lieten mijn kind wel doodgaan’
Hij overleed op mijn buik na ruim 3 kwartier. Na zijn overlijden zei de arts: het was een sterk jongetje met een vechtersmentaliteit. Je zag dat hij wilde leven… Een opmerking die troostend bedoeld was maar heel verkeerd viel. Wat had ik aan deze opmerking? Ze liet mijn kind wel gewoon doodgaan.
‘Wel de lengte en het gewicht maar de termijn is bepalend’
En de opmerking: wel de lengte en het gewicht maar niet het aantal weken… viel ook niet in goede aarde. Hoewel deze opmerking niet troostend was bedoeld. De verpleegkundige zei daarna meteen: soms word ik moedeloos van een protocol en vraag ik mij af waarom ik dit werk nog doe. Waarom hebben ze niet naar je zoon gekeken? Waarom de weken van de termijnecho als uitgangspunt genomen en niet hoe hij het deed en hoe groot hij was… Ik snapte haar frustratie en het maakte mij nog bozer.
‘Mijn gevoel zei iets heel anders dan mijn verstand’
Niet lang na het overlijden kreeg ik ‘opbeurende’ opmerkingen van mensen die mij vertelde dat het voor Oscar echt beter was. De kans dat hij normaal zou opgroeien en zich tot een gezonde volwassene zou ontwikkelen was op deze termijn zo ontzettend klein. Als hij de couveuse tijd al zou overleven want… en dan kwamen de cijfers.
Tuurlijk was ik het verstandelijk met hen eens. Maar ik was de moeder. Ik wilde geen afscheid van hem nemen. Het maakte mij niet uit als hij zorgintensief was. Ik had genoeg liefde en verpleegkundige ervaring … Ik wilde gewoon geen afscheid nemen. Niet weer.
‘Liefde is ook loslaten’
Tot het moment dat iemand mij vroeg: wat was je overweging om de zwangerschap van je dochter te beëindigen? Ik vertelde dat ik dat had overwogen omdat zij anders geen leven zou hebben. Ik gunde haar een leven als elk ander kind en niet een leven waarin zij altijd afhankelijk zou zijn van de liefde, geduld en toewijding van anderen.
Ik gunde haar een leven waarin ze de wereld mocht ontdekken, vriendjes mocht maken, verliefd mocht worden, een gezin mocht stichten, carrière mocht maken etc. Zich mocht ontwikkelen tot een gezonde en evenwichtige en hopelijk gelukkige volwassen vrouw. Echter op het moment dat de dag naderde waarop wij de zwangerschap zouden afbreken, groeide de twijfel. Gelukkig overleed zij in mijn buik en hoefde ik geen duivelse keuze te maken.
‘Het feit dat hij leefde en toch geen kans kreeg, voelde zo oneerlijk’
Wat maakt je dan zo boos dat Oscar niet in de couveuse mocht? was haar volgende vraag. Ik antwoorde dat hij leefde en er zo dichtbij was. Dat het niet met 100% zekerheid te zeggen was dat hij iets over zou houden aan zijn extreme vroeggeboorte. Omdat er ook extreem vroeggeboren kinderen zijn die er niets aan hebben overgehouden. Althans voor zover ik weet… En als hij er wel iets aan over zou hebben gehouden, dit niet altijd ernstig hoefde te zijn. We waren er zo dichtbij. Hij leefde.
‘De beslissing is ergens op gebaseerd’
Ons gesprek zette mij wel aan het denken. Waar leg je uiteindelijk de grens? Protocollen zijn er niets voor niets. Het is ergens op gebaseerd. Op wetenschappelijk onderzoek. Op cijfers.
De boosheid om het besluit dat door protocollen was genomen, verdween. Maar de pijn en het verdriet om zijn overlijden niet. Met hotten en stoten leerde ik weer te genieten en kreeg zijn verlies een plek in mijn leven. Ik voel nu vooral liefde en trots. En, hoe gek het ook klinkt, ben ik dankbaar dat hij is overleden.
‘Hem loslaten was pijnlijk. Maar gelukkig is hem veel leed bespaard gebleven’
Natuurlijk had ik nooit afscheid van hem willen nemen. Het had nooit zo moeten gaan. Maar het idee dat er een hele grote kans was dat mijn kind zorgbehoeftig zou zijn, afhankelijk zou moeten zijn van de liefde, geduld, tijd en toewijding van anderen, niet het leven zou kunnen leiden wat elk kind verdient, is onverteerbaar voor mij.
Wanneer je een kind krijgt, althans zo gold het voor mij, heb je een beeld voor ogen. Dit beeld is een gezond en gelukkig kind. Een kind dat speelt met vriendjes, sport en naar school gaat. Geen beeld van een kind wat op bepaalde vlakken niet kan meedoen.
‘Nooit een onbezorgde jeugd’
Natuurlijk zijn er allerlei voorzieningen voor zorg intensieve kinderen en/ of kinderen met een handicap. Maar het zijn voorzieningen. Deze kinderen hebben nooit een onbezorgde jeugd. Hebben niet de jeugd die ik als kind had en die mijn jongste zoon nu heeft. En daar word je iedere dag mee geconfronteerd. Zo intens verdrietig.
‘De impact van levend verlies krijgt veel te weinig aandacht’
Ik heb respect en bewondering voor al die vaders en moeders die te maken hebben met levend verlies. Zij verliezen weliswaar niet hun kindje maar verliezen wel hun toekomstverwachting. Hebben te maken met verlies om wat er niet (meer) zal zijn en of nooit zal komen. Missen sommige mijlpalen die voor een gezond kind vanzelfsprekend zijn: zitten, lopen, praten, diploma, werken, relaties, gezin … Moeten de zorg overdragen aan anderen en wellicht hun kind uit huisplaatsen omdat het niet langer mogelijk is om hun kindje thuis te houden…De ouders bevinden zich, in mijn ogen, voortdurend in een spagaat. De zorg voor hun zorg intensieve kind aan de ene kant en de zorg voor hun andere kinderen, de verplichtingen van het werk en het sociale leven aan de andere kant. Niet zelden verliezen deze ouders hun werk en/ of relaties.
‘Voelt oneerlijk dat levend verlies nog zo ‘onzichtbaar’ is’
Hoe eenzaam en verdrietig moet dat wel niet zijn? Voor beiden. Ouders en kind. Ik probeer mij er een voorstelling van te maken. Ook omdat ik wel eens de vraag krijg of ik hen zou kunnen begeleiden. En dan merk ik dat mijn kennis daarvoor onvoldoende is. Ik kan mij een voorstelling maken van hoe het is om ouder te zijn van een zorg intensief kind. Heb als verpleegkundige ook vaak voor hen gezorgd. Maar zal nooit helemaal kunnen voelen hoe het werkelijk is. En zal dus ook nooit die tips kunnen geven die ik wel als moeder van een stil geboren en overleden baby kan geven.
En dan overvalt mij soms ook een schuldgevoel. Omdat ik het gevoel heb dat er voor verdriet om het verlies van een kind meer begrip is dan het verdriet om jouw zorg intensieve kind en de impact op het gezin. Of het zo is, weet ik niet. Ik ben heel benieuwd naar de mening van anderen
door Leonie Nuijen | dec 2, 2022 | Het rouwproces na babyverlies
Gisteren was onze jongste jarig. Hij werd vijf jaar. Na twee jaar corona maatregelen konden we eindelijk zijn verjaardag vieren zoals ik als kind mijn verjaardag vierde. Met slingers, veel visite, cadeautjes en taart.
‘Hij was nog nooit zo jarig geweest, als nu’
Hoewel hij zich altijd jarig voelde, voelde hij zich extra jarig. Mamma…wat ben ik verwend! en wat waren er een boel mensen. Allemaal voor mij!
Ik zie zijn rode wangen van opwinding. Hij is intens blij. Weken keek hij uit naar deze dag. De dag waarop hij vijf zou worden en een kinderfeestje mag geven.
‘Mijn twee oudsten zijn nooit jarig geweest’
En dan voel ik opeens een brok in mijn keel. Mijn twee oudsten hebben nooit hun verjaardag gevierd. Hebben nooit cadeautjes gekregen en kaarsjes uitgeblazen. Hebben nooit kindjes uitgenodigd voor hun partijtje.
‘Gemengde gevoelens’
Een traan biggelt over mijn wang. Een traan die weergeeft geeft hoe ik mij voel. Intens gelukkig met mijn zoon die zo intens geniet van zijn “dag”. Intens verdrietig om het gemis van de twee oudsten. Wat had ik hen graag zo’n verjaardag gegund…
‘Extra genieten’
Overlijden voordat je hebt kunnen “leven” En daarom vieren we deze dag voor drie… Ik kijk naar mijn zoon, geef hem nog een dikke knuffel en neem nog een stuk taart.
door Leonie Nuijen | nov 19, 2022 | Feestdagen, Het rouwproces na babyverlies
De feestdagen zijn bij uitstek de dagen die je met je familie en vrienden doorbrengt. Samen zijn en vooral gezellig samen zijn staat centraal. Door het verlies van je baby en de lege plaats die hij heeft achtergelaten, komen deze dageb opeens in een heel ander licht te staan.
Voor jou zijn ze opeens beladen. Het zijn dè dagen waarin je het intense gemis en het grote verdriet extra voelt (Keirse, 2020).
‘Voortdurend geconfronteerd worden’
Overal word je herinnerd aan deze dagen. Op de televisie, via internet, via folders, in de kranten, op de radio, in winkels, op het werk… Familie, vrienden en collega’s vertellen elkaar wat ze deze dagen gaan doen. Met wie ze het vieren. Wat ze eten.
Echt overal word je geconfronteerd met dagen die voor jou (opeens) een andere lading hebben gekregen. Voor jou zijn het nu de dagen waarop jij het liefst je deken over je heen wil trekken en de gordijnen dicht wil houden totdat ze achter de rug zijn.
‘Voor jou zijn de dagen niet feestelijk’
Sinterklaas is een kinderfeest. En elke confrontatie met deze eeuwenoude traditie is een pijnlijke. De commercie wil ons doen geloven dat de kerstdagen bruisend en gezellig moeten zijn. Maar voor jou is het leven op dit moment niet bruisend en gezellig. Jouw hoofd staat er niet naar om ‘gezellig’ Kerst te vieren omdat jouw leven op dit moment alle behalve ‘ gezellig’ is. Het doet je pijn wanneer iemand ‘Gelukkig Nieuwjaar’ tegen je zegt. Jouw baby is overleden en je voelt je alles behalve gelukkig…
En ondanks dat je de feestdagen het liefst overslaat, wil je toch ook niet alleen zijn. Want juist op deze dagen dan voel je je extra eenzaam (Keirse, 2020).
Maar gezellig meedoen is echt te veel gevraagd. Zo verwarrend…
‘Laat de gedachte los dat feestdagen bruisend en gezellig moeten zijn’
Om de feestdagen door te komen doe je er goed aan om er rekening mee te houden dat je juist op deze dagen extra emotioneel kan zijn. Sta jezelf toe om je emoties te laten gaan en geef jezelf de ruimte om niet te hoeven genieten en niet verplicht vrolijk te hoeven zijn.
Verder is het raadzaam om van tevoren te bepalen wat je wèl en wat je zeker niet wilt doen tijdens deze dagen. Kies iets wat voor jou en je partner of je gezin het meest passend is. Ook al betekent dit dat jullie een streep trekken door een jarenlange traditie. Juist even niet doen wat jullie altijd deden, kan ervoor zorgen dat deze dagen minder pijnlijk zijn (Keirse, 2020).
‘De enige met wie je rekening hoeft te houden is jezelf en je partner. Doe wat goed voelt’
Tenslotte is het belangrijk dat je je laat omringen door mensen bij wie je je emoties mag en durft te tonen (Keirse, 2020). En voor wie het geen probleem is wanneer je op het laatste moment afzegt dan wel de uitnodiging accepteert.
De ambivalentie met de feestdagen zorgen ervoor dat het maken van afspraken en nadenken over de invulling ervan moeilijk is. Door jezelf toe te staan om te doen wat op dát moment goed voelt, is de kans groot dat je deze dagen (goed) doorkomt.
In mijn boek: Je bent je kindje verloren… hoe nu verder? vind je meer tips over hoe je de feestdagen kan overleven. Naast tips voor jou als ouder, bevat het boek ook tips voor de mensen in je omgeving. Je koopt het boek hier of via de plaatselijke boekhandel.
door Leonie Nuijen | nov 15, 2022 | Babyverlies en de omgeving, Het rouwproces na babyverlies, Ongewenst kinderloos
20210422_artikel_krant_dunamis
door Leonie Nuijen | apr 5, 2022 | Babyverlies en de omgeving, Het rouwproces na babyverlies, Weer aan het werk na het verlies van je baby
20211102_artikel_krant_Als_er_een_rouwsluier_over_de_afdeling_gaat
door Leonie Nuijen | nov 3, 2021 | Babyverlies en de omgeving, Weer aan het werk na het verlies van je baby
En toen was er die oproep van Nancy Ubert, journalist van het Mediahuis. Zij zocht werkende mensen die te maken hadden gehad met een groot verlies. Ze wilde weten hoe rouwende medewerker de terugkeer naar het werk hebben ervaren.
Aanleiding van deze vraag is de petitie die gestart is door Marrit van Exel. Zij heeft haar man en dochter verloren en verzoekt de kamer om rouwverlof bij een groot verlies. De petitie werd op 23 november 2021 aangeboden in de Tweede Kamer.
En natuurlijk wilde ik haar van alles vertellen over mijn ervaring.
‘Een boeket bloemen. Verder hoorde ik niets’
Na het overlijden van mijn eerste kind kreeg ik een boeket bloemen van het werk. Verder hoorde ik niks. Een week na de uitvaart, belde ik mijn manager om hem bij te praten. Mijn manager vroeg niet hoe het met mij ging maar vroeg wanneer ik weer kwam werken.
‘Niemand was op de hoogte van mijn komst’
De dag dat ik weer zou starten, had ik eerst een afspraak met mijn manager en daarna met het team. Toen ik op mijn werk kwam, zag ik mijn manager in de gang. Hij groette en zei terloops dat onze afspraak niet doorging. Hij had een andere afspraak. Ik moest me maar even laten bijpraten en dan kon ik weer beginnen.
Verbouwereerd liep ik naar de afdeling. Daar aangekomen, bleek niemand op de hoogte te zijn van mijn komst. Ik werd bijgepraat en hervatte mijn werkzaamheden. Wat voelde ik mij ellendig en eenzaam.
‘Het verdriet beïnvloedde mijn functioneren’
Het werken ging moeizaam. Ik kon mij moeilijk concentreren en het verdriet overviel mij meer dan eens. De weken verstreken. Mijn manager vroeg geen enkele keer hoe het met mij ging. Mijn collega’s toonde wel interesse maar hadden het eigenlijk te druk om tijd voor mij vrij te maken.
Op een gegeven moment vroeg mijn manager eindelijk eens: hoe gaat het? Ik begon te praten maar mijn verhaal werd abrupt afgebroken. Hij was hierin niet geïnteresseerd. Hij wilde weten wanneer ik weer volledig zou werken. Door mijn afwezigheid waren mijn collega’s overbelast.
Ik zei hem dat ik weer fulltime werkte maar dat het werken moeizaam ging. Hierop zei hij: je functioneert inderdaad niet en je hebt het aan je collega’s te danken dat je contract is verlengd.
Helaas verloor ik een jaar later mijn zoon. De dag na de uitvaart belde mijn manager om te zeggen dat ik tot einde contract niet meer welkom was op het werk.
Na het overlijden van mijn baby’s heb ik totaal geen steun ervaren van mijn manager. Ik voelde geen medeleven voor het verlies en kreeg geen steun bij mijn werkhervatting.
Het gebrek aan steun en begrip van met name mijn manager maakte het verlies van mijn kinderen nog veel ingrijpender.
‘Gelukkig zijn er ook veel werkgevers die hun medewerkers wel steunen’
Gelukkig ken ik ook ouders die wel steun en begrip van hun werkgever ontvingen. Die de tijd kregen om te rouwen en werden geholpen bij de werkhervatting. En niet werden opgezadeld met een schuldgevoel.
Ik snap dat het voor een werkgever en ook voor collega’s lastig is om een rouwende collega te steunen. De manier waarop iemand rouwt is namelijk heel persoonlijk. Toch ben ik van mening dat steun en begrip door de werkgever essentieel is.
Werken biedt structuur en structuur helpt bij het rouwproces. Men ziet de collega’s vaker dan de familie. Het is dus aan te bevelen om hier tijd en aandacht te geven. Zowel de werkgever als medewerker zijn hier bij gebaat.
‘Tips’
Manu Keirse heeft in zijn boek Helpen bij verlies en verdriet een heel hoofdstuk gewijd aan dit onderwerp. Ik heb in mijn boek Je bent je kindje verloren… Hoe nu verder? twee hoofdstukken besteed aan dit onderwerp. Een hoofdstuk vanuit het perspectief van de werkgever en één hoofdstuk vanuit het perspectief van de ouder die zijn baby is verloren.
Zowel het boek van Manu Keirse als mijn boek bevatten tips. Hieronder vind je er enkele:
✔Ga bij je werknemer op bezoek of bel hem op. Vraag of het op prijs wordt gesteld als je bij de condoleance en/ of uitvaart aanwezig bent.
✔Bied praktische hulp aan zoals: het informeren van de collega’s, stakeholders, klanten etc.
✔ Zorg ervoor dat de medewerker op zijn eerste werkdag niet meteen geconfronteerd wordt met een grote groep. Nodig hem uit bij jou op kantoor en ga dan samen met hem naar de afdeling
✔ Pas in overleg met de medewerker het takenpakket tijdelijk aan.
✔ Laat de medewerker tijdelijk ‘onder de radar’ werken. Een uurtje later beginnen bij een slechte nachtrust, naar huis kunnen gaan als het verdriet hem overvalt, kan al veel oplossen.
Het resulteerde in een prachtige reportage in het NHD van dinsdag 2 november 2021
door Leonie Nuijen | sep 22, 2021 | Het rouwproces na babyverlies
Zondag 19 september, de geboortedag van onze dochter, keken mijn man en ik naar het televisieprogramma De verwondering. Te gast was Roos Schlikker. Columniste, schrijfster en één van de initiatiefneemster van ‘Ik wil ook in het BRP’.
‘Je moet genieten van het leven want je kind heeft die kans nooit gehad’
Roos Schlikker vertelde over haar stil geboren dochter. En de wijze waarop zij met haar verlies was omgegaan. Ze gaf aan dat ze moest leven, moest genieten van het leven omdat haar dochter die kans niet had gekregen. Mijn man en ik keken elkaar aan en zeiden tegelijkertijd: wat bijzonder dat doen wij ook.
‘De komst van onze dochter was de mooiste periode uit mijn leven’
Toen onze dochter in mijn buik overleed, heb ik snel een fotosessie gepland waarin zij nog in mijn buik zat. Ik wilde mij zelf met die kleine bobbel, ons meisje, vereeuwigen. Iedereen moest zien hoe gelukkig ik was. Gelukkig met dat kleine meisje dat de hele dag danste en fladderde in mijn buik.
Ik stelde haar voor als een meisje dat dansend door het leven zou gaan. Daarom hadden wij ook al een naam voor haar: Madelon. Hoe anders verliep het. Plotseling stopte het dansen en fladderde ze als een vlinder weg.
Omdat ik, na jaren van wachten, intens blij was met haar komst, moest deze blije periode worden vastgelegd. Ook al was deze abrupt tot een einde gekomen. Dat verdiende ze. We zouden haar tekort hebben gedaan als we de roze wolk waar we bijna 20 weken op zweefde, weg zouden gummen.
Omdat de inleiding was gepand, was er haast geboden. Gelukkig vonden we een fotograaf die bereid was, zijn vrije avond op te geven om ons te fotograferen.
‘We beloofden onze dochter dat we weer gelukkig zouden worden’
De dag erop werd Madelon geboren. Na een zware bevalling was er een oorverdovende stilte. En daar was ze. Ons kind. De liefde en trotsheid nam beslag van ons. De week die volgde was intiem en intens. Intense liefde en intens verdriet. Een week waarin de camera overuren maakte. Elk moment werd vastgelegd. Opdat wij haar altijd zouden blijven herinneren. Opdat we altijd haar lieve gezichtje zouden blijven zien.
Bij het laatste afscheid beloofden we haar dat pappa en mamma bij elkaar zouden blijven en gelukkig zouden zijn. Ook beloofden we dat we zouden proberen om haar een broer of zus te geven.
Met goede moed pakte mijn man en ik ons leven op. Gingen weer uit, gingen weer naar ons werk, gingen op vakantie. En zodra het mocht, zouden we voor een nieuwe zwangerschap te gaan. En toen was er die zwangerschap van Oscar. We waren intens gelukkig. Gelukkiger dan ooit. Madelon zou een broertje krijgen. We leefden weer op een roze wolk. Helaas spatte onze toekomstdroom weer uit elkaar doordat ook Oscar overleed.
‘Het verlangen naar een kind hield ons op de been’
Het verlangen om ouders te mogen zijn, nam het over van onze belofte. We waren zo bezig met het krijgen van een kind dat we niet leefden maar overleefden. En dat deden we tot het moment dat ik de vruchtbaarheidsbehandelingen fysiek en geestelijk niet meer aankon. Omdat we al een poging gestart waren, besloten we om die af te maken. Maar wel onder de voorwaarde dat dit echt de laatste poging zou zijn.
‘Proberen zwanger worden beheerste ons leven’
We wilden ons leven terug. Zoveel jaren alleen maar bezig geweest met zwanger worden. We planden geen vakantie want stel dat ik zwanger zou zijn. Ik kocht geen kleren want stel dat ik zwanger zou worden. Ik dronk nooit meer een wijntje want dat zou een zwangerschap kunnen beïnvloeden. Enzovoort. Het hele leven stond in het teken van een nog een kind krijgen.
‘De belofte nakomen’
Maar bovenal wilden we onze belofte nakomen. De belofte dat pappa en mamma gelukkig zouden zijn en dat we zouden genieten van het leven. Het leven dat Madelon en Oscar nooit hebben mogen beleven.
Zo hebben ze nooit gevoeld hoe gras onder je voeten is. Hebben ze nooit geweten hoe de wind kan wapperen door je haar. Hebben ze de geur van pas gemaaid gras en de geur van bloemen nooit kunnen ruiken. De zon niet op hun bolletje gevoeld. Nooit in plassen gestampt na een regenbui. Nooit een slaapliedje gehoord. En ga zo maar door.
Simpele dingen die je doen beseffen dat je leeft. Simpele dingen die je doen beseffen hoe mooi het leven is. Als je ze kunt zien. Helaas zagen wij dat niet meer. Totdat we besloten dat het genoeg was geweest.
Op het moment dat we de vrede hadden met het idee dat onze kinderen nooit een broertje of zusje zouden krijgen, konden we hun verlies aanvaarden. Durfden we de liefde die we voor hen hadden gevoeld, weer te voelen. Durfden weer met blijdschap terug te denken aan de zwangerschappen. Hun komst waren namelijk de gelukkigste periodes in ons leven. Maar dat werd overschaduwd door hun verlies en de wens om een kind. En dat verdiende ze niet. Ze verdiende een liefdevolle plek in ons leven. Niet een zwarte bladzijde.
‘Berusting zorgde ervoor dat we weer gelukkig werden’
Door de berusting dat we wellicht nooit een kind zouden zien opgroeien, kwam er ruimte om weer te genieten. En om ons aan de belofte te houden. We maakten weer plannen. Hadden weer dromen. Genoten van simpele maar o zo bijzondere dingen als dansen in de regen, de geur van pas gemaaid gras, het eten van een zelfgemaakte appeltaart, samen zijn (met familie en vrienden), een wandeling door het bos. Enzovoort. We genoten weer. Maar bovenal voerde de liefde voor hen de boventoon in plaats het verdriet om het gemis. Voor het eerst in lange tijd. Het zwart had plaatsgemaakt voor lichtgrijs. En dat is een mooie kleur.
En nu? We leven (nog steeds) heel bewust. Samen met Mans. Hij doet dingen die zijn zus en broer nooit hebben kunnen doen. Dat hij dat wel allemaal kan en er zo ongelooflijk van geniet, is met geen pen te beschrijven. Zo gelukkig makend en zo troostend. Alsof hij onze belofte aan Madelon en Oscar een extra invulling geeft.
Het is zo mooi om te zien dat we dus niet de enigen zijn die het overlijden van hun kind aangrijpen om alles uit het leven te halen. En ten volle te genieten.
Geïnteresseerd in de uitzending? Via https://kro-ncrv.nl/roos-schlikker kun je de uitzending bekijken.
‘Herkenbaar?’
Ben jij je kindje verloren en vind je het moeilijk om je leven weer op te pakken? En jezelf toe staan gelukkig te zijn? Laat mij jou hierbij helpen. Zodat jij zonder schuldgevoelens en met vertrouwen het leven weer omarmt. Maak hier vrijblijvend een afspraak.
