Het is nauwelijks voor te stellen dat je je overleden baby niet mag zien. Dat het direct van je wordt weggenomen zodat je er geen band mee opbouwt. En je je er niet aan gaat hechten. Dat je je baby niet zelf mag laten begraven of cremeren. En dat je niet weet waar jouw baby zijn laatste rustplaats heeft…

Tot ver in de jaren 60 van de vorige eeuw, werden stilgeboren baby’s zonder naam en zonder duidelijk aangegeven rustplaats, begraven. (Voxweb, z.d.)

Tot midden in de jaren 80 van de vorige eeuw werd een stil geboren baby, direct bij de ouders weggehaald. Door het direct bij de ouders weg te halen, zouden de ouders zich niet hechten aan het kind.  En zouden ze er dus ook geen verdriet om hebben. Men was ervan overtuigd dat ouders geen emotionele band konden hebben met een kind dat ze nooit hadden gekend (Ouders en zo, z.d.)

De moeder lag tussen alle moeders en hun baby’s op de kraamafdeling. Er was geen aparte plek voor moeders die hun baby waren verloren. En er was geen plek om te rouwen. Zodra het kon, werd de moeder ontslagen uit het ziekenhuis. En bleef de baby achter. Het ziekenhuis droeg zorg voor het begraven of cremeren (Ouders en zo, z.d.). 

Er rustte een enorme taboe op het overlijden van een baby. Er werd niet over gesproken. Ouders kregen dikwijls te horen: ‘volgende keer beter’, ‘je bent nog jong dus je kunt nog genoeg andere kinderen krijgen’… etc. Aan het verdriet werd volledig voorbijgegaan.  Als ouders moest je het allemaal maar snel vergeten en je richten op een volgende zwangerschap (Ouders en zo, z.d.). 

Gelukkig veranderde dit inzicht. Vanaf eind jaren 80 werd duidelijk dat kennismaken met je baby, herinneringen maken en afscheid nemen helend werkt in het rouwproces. Toch duurde het nog tot 3 februari 2019 om je baby die stil geboren was te laten registreren in het BRP (Gemeente Rotterdam, z.d.).

Het verdriet van ouders, die hun baby nooit hebben gezien, is intens groot

“Tijdens mijn opleiding HBO-V werkte ik in een verzorgingshuis. Er woonde een dame die altijd erg onaardig deed. Ik werd vaak door haar afgesnauwd. En soms bleef het niet alleen bij schelden en snauwen alleen. Op een dag was ik haar aan het verzorgen en weer werkte ze niet mee. Ze begon te slaan en zei dat ik een roodharige heks was. 

Het was de druppel. Ik vroeg haar waarom ze mij altijd roodharige heks noemde en nu ook begon te slaan. Ze keek mij aan en zei: omdat roodharigen niet te vertrouwen zijn. Ik keek haar aan en vroeg haar: heb ik u ooit iets aangedaan waardoor u mij niet kan vertrouwen? Ze keek me aan en zei toen: Nee, jij niet maar wel die andere. 

Omdat ik de enige roodharige medewerker was, vroeg ik haar: Die andere? Ja, zei ze. Die andere, die twee keer mijn baby van mij heeft afgepakt. Ze zei dat alles goed kwam. Dat zij voor ze ging zorgen. Maar ik heb ze nooit gezien. Ze zijn weggestopt. Begraven en ik weet niet eens waar. Toen zag ik een traan over haar wang glijden. Ik pakte haar hand en streelde hem. Toen vroeg ik haar: dus u heeft twee baby’s die u nooit hebt gezien? Ze keek mij aan en knikte.

Alleen zij en haar man wisten van de baby’s

Ik wist niet wat ik hoorde en wist ook niet wat ik ermee aan moest. Ik zei haar dat ik niet op de hoogte was van dit verdriet en verontschuldigde mij. 

Ze keek mij aan zei: alleen mijn man en ik. En toen begon ze te huilen. Ik keek haar aan en zei: dus alleen uw man en u weten dat u nog twee kinderen hebt. Uw kinderen weten niet dat ze… twee zusjes hebben, vulde ze mij aan. Wat erg, zei ik. Dat is toch verschrikkelijk.

Ze keek mij aan en ik zag een zachtheid in haar ogen die ik nog nooit eerder had gezien. Ze zei: jij vindt het echt heel erg voor mij. Ik knikte en zei dat ik het onmenselijk vond. 

Haar man vertelde haar dat het meisjes waren

Toen begon ze over haar kinderen te vertellen en hoe het was gegaan in het ziekenhuis. Dat haar kindjes direct van haar werden weggenomen. Dat ze van haar man hoorde dat het meisjes waren. Na de bevalling van haar eerste dochter lag ze tussen moeders die wel hun kindje bij zich hadden. En daar lag ze met lege handen en een lege buik. Tussen al die blije moeders. Niet wetend waar haar kindje was. 

Toen ze werd ontslagen, werd snel duidelijk dat ze over moest tot de orde van de dag. Ze moest maar snel weer zwanger worden. Binnen het jaar was zij weer zwanger maar ook dit kindje overleed. En de hele geschiedenis herhaalde zich. Uiteindelijk kreeg zij nog twee gezonde meiden maar het gemis om haar twee oudsten, voelde ze iedere dag. En vandaag was het de geboortedag van haar oudste dochter…

De erkenning voor haar verdriet, veranderde onze verstandhouding

Met tranen in mijn ogen vroeg ik haar of ze, ze misschien een naam had gegeven. Het was eruit voor ik er erg in had. En vóór ik mij kon verontschuldigen, antwoordde ze: ja, we hebben ze Marietje en Sophietje genoemd. En Marietje is vandaag jarig…

Mag ik u feliciteren vroeg ik haar? Met een glinstering in haar ogen en een traan op haar wang, antwoordde ze: ja dat vind ik heel lief.

Die dag, veranderde onze verstandhouding. Haar verhaal maakte diepe indruk op mij. En ook op de wijze waarop ik naar mensen kijk. Haar gedrag kwam voort uit verdriet. Toen ze erover mocht praten, ontdekte ik een hele lieve vrouw met wie ik dikwijls over haar dochters sprak en met wie ik op de verjaardag van Marietje en Sophietje gebak at.